Wat is ontharden (niet)?
Dat ontharden nodig is, staat vast. Maar wat ontharden precies inhoudt en wat niet, leggen we hier uit. Op de figuur zie je links de meest verharde situatie en rechts de meest gezonde. De lijn markeert de overgang tussen verhard en onthard.
Ontharden is het fysiek wegnemen van verharde ruimte, zoals wegen, parkings, gebouwen, terrassen en opritten. Daardoor kan de bodem opnieuw water opnemen en andere natuurlijke functies vervullen.*
Bij volledige verharding kan er geen licht, lucht of water aan de bodem.
Regenwater stroomt direct weg, wat leidt tot overstromingen, droogte en verhoogde rioleringskosten. Verharding houdt warmte vast en verergert extreme hitte. De bodem onder de verharding is dood en biedt geen leefruimte aan planten, dieren, of andere levende organismen.
Waterdoorlatende verharding is geen ontharding.
Er zijn steeds meer soorten en varianten, zoals grasbeton, kiezels, klinkers en andere materialen met diverse soorten fundering. Hoewel deze verharding water in verschillende mate laat infiltreren, blijft het verharding: het materiaal blijft warmte vasthouden en er is niet of nauwelijks sprake van een gezonde levende bodem.
We spreken over volwaardige ontharding als de bodem toegang heeft tot licht, lucht en water.
Ook hier is er sprake van gradaties: een gezonde, begroeide bodem met bomen werkt beter als spons en biedt meer verkoeling dan een saai gazon. Voor planten, mensen en andere dieren is het er aangenaam vertoeven.
Eens onthard, kan de sponswerking van de bodem herstellen en kan het groen opnieuw beginnen groeien. Daar is tijd en ook wel wat zorg voor nodig. Reden te meer om onnodige nieuwe verharding te vermijden. Bodems die nooit verhard zijn, scoren beter op alle fronten.
* Volgens de Vlaamse Overheid is ontharden “het fysiek wegnemen van verharde ruimte, zoals wegen, parkings, gebouwen, terrassen en opritten, zodat de bodem weer doorlaatbaar wordt en het verschillende andere natuurlijke ecosysteemfuncties weer toelaat.” Meer op de site van Vlaanderen Breekt Uit.